,,Karussell'

Własność Alberta Klimera - był ostatnim właścicielem tej posiadłości od 1918 roku do 1939 roku

Własność  Pawła Gregorczyk przed 1918 rokiem

5. Gospoda ,,Karasol'' Własność  Pawła Gregorczyk przed 1918 rokiem

Poniżej mapa 1880 rok na mapie dwie karczmy Józefa Gregorczyka, pożniej przekazał karczmy synowi Pawłowi Gregorczykowi.Karczma ,,Karussell'' była wynajmowana różnym osobą. Dopiero w 1918 roku została sprzedana rodzinie Klimera. Kupił ją Wojciech Klimera który posiadał karczmę do września 1939 rok.

 

Karczmę kazano podpalić a Pan Wojciech Klimera został aresztowany i wywieziony do Obozu.

Były powstaniec,  uczestnik drugiego i trzeciego powstania śląskiego.

Uczestnik kampanii wrześniowej, walczył w okolicach:

Wyry - Mikołów - Gostyń. Aresztowany 16.10.1939 roku

i przekazany do KL Buchenwald gdzie zginął 26.02.1940 roku.

 

Zdjęcie około 1920 rok

4.Gospoda Józefa Gregorczyka później przekazał gospodę synowi Pawłowi

Własność Pawła Kotyczki który znajduje się na zdjęciu pierwszy z lewej.

Własność  Pawła Kotyczki w latach trzydziestych na zdjęciu samorząd gminy

1909 rok własność Jana Szydłowskiego 

1901 rok własność Jana Szydłowskiego 

Franciszek Smerczek 1858

3. Gospoda 
Poniżej chronologicznie właściciele 

  • Franciszek Smerczek od 1858 do 1895 roku

  • Joanna Bohm od 1895  do 1896 roku

  • Jan Szydłowski od 1896 do 1921 roku

  • Paweł Kotyczka od 1921 aż do 1941 wtedy zmarł i dobra przeszły na potomstwo

Wycinek z gazety 1891 rok

Gospoda Jana Szydłowskiego 1915 rok w tle widzimy żołnierzy  z frontu I wojny światowej

Wesele w gospodzie Jana Szydłowskiego - 25 Maja 1914 Joanna z d Fabian - Ludwik Kotyczka

1901

Wesele w gospodzie Jana Szydłowskiego 1909  August Malczyk Bronisława z d Chrobok

1909

2. Gospoda Jana Szydłowskiego - Aktualnie budynki centrum Arterii

Mapa z roku 1880 przedstawia w tym temacie dwa obiekty ,,Gasthaus'' - karczme Jana Szydłowskiego oraz ,, Kretscham '' - zajazd Żydowski oraz później karczma Franciszka Smerczek 1858 roku.

Najstarsze, udokumentowane wzmianki o prywatnych karczmach pochodzą z 1858 roku, których właścicielem był Franciszek Smerczek. Pierwsze dwie powstałe karczmy powinny być traktowane jak duże zajazdy ze względu na pełnioną funkcję. Najstarszy zajazd przy obecnej ulicy Zwycięstwa, którego zarysy zaprezentowane zostały na mapie z 1880 roku, przedstawiał kilka budynków w których znajdował się hotel dla gości oraz kupców, karczma, wozownia ze stajnią. W roku 1897 po sprzedaży budynków zajazdu, pozostała tylko karczma należąca wówczas do Joanny Bohm. Drugi najstarszy zajazd był na ulicy Leśnej, zajazd Józefa Gregorczyka. Dokumenty wskazują już datę 1860 rok. Zajazd  ten posiadał Bilard, Hotel, Winiarnie, oraz restauracje. Istnieje pewna legenda o tym miejscu :

 

,,W winiarni ciągle znikały beczki wina a wino było bardzo dobre, przyjeżdżali po nie ludzie z całego śląska. Właściciel stwierdził, że beczki kradną pracownicy więc odebrał im klucze i dysponował sam dostawami wina. Niestety wino dalej znikało więc właściciel pomyślał, że wysypie mąkę i dowie się dokąd biegną ślady. Następnego dnia zobaczył, że ślady prowadzą w głąb piwnicy. Okazało się że znajdował się tam tunel lecący w stronę Orzesza. Jak ustaliliśmy, wspólnie z miłośnikami Orzesza tunel leciał do kościółka znajdującego się na Górce Wawrzyńca – przekazy ludzi sugerują, że kościół kiedyś był zamkiem rabusiów znanych jako  Wincenty Eliasz i Karol Pistulka Tunel ten był połączony także z tunelem lecącym na Ramże do Jaśkowic.

 

 

W roku 1880 w Ornontowicach  istniało pięć karczm :

  1. Karczma  przy zamku ostatnim dzierżawcą był Adolf Treumann do roku 1884.
  2. Karczma Jana Szydłowskiego - obecnie budynki centrum arterii
  3. Karczma  Franciszka Smyrczka -  obecnie budynki prywatne na ulicy Zwycięstwa.
  4. Karczma Józefa Gregorczyka - obecnie ulica leśna prywatne budynki.
  5. Karczma Józefa Gregorczyka tak zwany ,,Karasol'' - budynki spalone podczas II wojny światowej.

 

Prywatne karczmy

Karczmy w Ornontowicach

Karczmy są urządzeniem prastarym, sięgającym w naszych stronach daleko poza czas na prawie niemieckim. Po wsiach lokacyjnych zakładanie karczmy należało do przywilejów dziedzicznych sołtysów wsi. Rola karczmy, położonej zwłaszcza przy uczęszczanym szlaku handlowym była duża i nie ograniczała się jedynie do napojów alkoholowych. Zbierała się również w karczmie gromada wiejska na narady, tu odbywały się uczty weselne i zabawy, tu furman i karawany handlowe odpoczywały i przynosiły wiadomości z dalekich stron.

 

Karczma jest zwykle tak stara jak wieś nowo ustrojona. Do XVIII wieku zasadniczo po wsiach istniała tylko jedna karczma. Już w dokumentach archiwalnych z dnia 08.04.1548 roku czytamy:

 

    „Co się dotyczy karczmy i wyszynku piwa, to takowa może być tylko na gruncie

    i dziale Jana Rynultowskiego. Gdy zatem pozwoli komu innemu szynkować, to

    jemu należy się czopne..”.

 

Tak pozostało do wieku XVIII. A więc nie wolno było właścicielowi drugiej części Ornontowic, wschodniej za potokiem wiejskim,  urządzić drugiej karczmy.

 

Później, zwłaszcza po roku 1810, kiedy ustawą państwową nastał wolny proceder wykonywania rzemiosł, karczmy wyrastały jak grzyby po deszczu. Miało to miejsce zwłaszcza w Ornontowicach, kiedy w 20-tych latach XIX wieku rozwijał się przemysł miejscowy. Powstała wówczas karczma przy granicy orzeskiej, tam gdzie istniały owe prymitywne kopalnie węgla, cynkownie i kamieniołomy. Wyszynk dominialny, czyli tzw. arenda znajdowała się przy dworze.

Z dzierżawców tej arendy źródła wymieniają:

 

  • 1700 - Joannes Gałuszka, karczmarz
  • 1766 - Andrys Kostka, karczmarz (także w sąsiednich wioskach Kostkowie byli karczmarzami)
  • 1783 - Andrzej Stanowski, karczmarz wyznania ewangelickiego
  • 1783 - Krystian Weyrauch, karczmarz

 

W nowszych czasach od 1816 – 1843 posiadali lub dzierżawili karczmę dominialną w Ornontowicach Żyd Ferencz Hoffman, później jako następny w roku 1865 spotykamy tu  karczmarza Bernarda Schraue, również Żyda, następnie Lobel Altman i Unsinn. W roku 1884 nabywca majątku w Ornontowicach, Otto Hegenscheidt zlikwidował swoją dominialną karczmę, gdyż w opilstwie Ornontowiczan widział słusznie przyczynę wielkiego zła. Ostatnim dzierżawcą tej arendy do roku 1884 był Adolf Treumann.